DW мэдээний нэвтрүүлэг: 09-р сарын 02 өдөр (Монгол улсын) хүндэт харуул ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин-г Улаанбаатар хотын нисэх онгоцны буудалд угтан авлаа. Энэ тохиолдол нь Римийн статуг-г хүлээн зөвшөөрсөн улсад анх удаа айлчилж буй тохиолдол. Өмнө нь Украин улсын ГХЯ Улаанбаатарын эрх баригчдаас Путиныг баривчлахыг хүссэн. Түүнчлэн Олон улсын эрүүгийн хэргийн шүүх Монгол улс тухайн шүүхийн байгууллагын өмнө тодорхой үүрэг хүлээснийг батламжлав. Тус байгууллага Путиныг баривчлах ордерыг 2023 онд гаргасан байна.
Сергей Голубок: Олон улсын эрүүгийн шүүхийн үйл ажиллагаанд оролцох зөвшөөрөл бүхий өмгөөлөгч
Римский статут –д тухайн тохиолдлын хувьд нэг л утга агуулгатай. Шүүхийн шийдвэр, тэр дундаа шүүхээс гаргасан баривчлах ордерыг гишүүн бүх улс орон биелүүлэх шаардлагатай байдаг. Иймд уг ордерыг хэрэгжүүлэхгүй байх нь олон улсын эрхзүйн эрхзүйн зөрчил мөн олон улсын гэрээгээр хүлээсэн үүргээ зөрчсөн тохиолдол болно. Гэхдээ Кремльд баривчлага болзошгүй байх тал дээр санаа зовохгүй байгаа.
ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн хэвлэлийн асуудал эрхэлсэн нарийн бичгийн дарга Дмитрий Песков:
Үгүй дээ, санаа зовох зүйлгүй. Бид Монгол дахь найз нөхөдтэйгээ маш сайн харьцаатай байгаа.
Мөн үүнээс гадна Bloomberg-н мэдээлснээр Улаанбаатар-н зүгээс Владимир Путин-г баривчлах ордерыг харгалзахгүй байх талаар Кремльд амласан гэсэн гэх мэдээтэй.
Дмитрий Гурин: Олон улсын эрх зүй ба хүний эрхийн хуульч, мэргэжилтэн
Нэг талаас харахад баривчлах ордерыг биелүүлэх үүрэгтэй байгаа боловчиг нөгөө талаас зарим бусад орон нэг бус удаа олон улсын энгийн эрх зүйн өөрийн тайлбар, өөрийн ойлголтоо гадны улс орны төрийн тэргүүнийг бид баривчлах боломжгүй гэж илэрхийлж байсан.
Жишээ нь Суданы ерөнхийлөгч асан Омар аль-Башир-тай холбоотой тохиолдол. ОУЭШ түүнийг Дарфур хотноо геноцид мөн цэргийн гэмт хэрэг үйлдсэн гэж буруутгаж байсан.
Сергей Голубок: Олон улсын эрүүгийн шүүхийн үйл ажиллагаанд оролцох зөвшөөрөл бүхий өмгөөлөгч
Ийм төрлийн ордерыг үл тоомсорлох урьдал тохиолдол бол Суданы ерөнхийлөгч асан Омар аль-Башир-тай холбоотой нөхцөл байдал юм, түүнийг баривчлах ордер өмнө нь байсан мөн одоо ч хүчин төгөлдөр хэвээр байгаа ба тэрбээр ерөнхийлөгчийн албан тушаалд байхдаа Өмнөд Африкийн БНУ, Иордани мөн Ази, Африкийн зарим улс оронд айлчилж байсан ба эдгээр улс орон баривчлах ордерыг биелүүлээгүй юм.
Үүний сацуу ОУЭШ байгууллагад баривчлага үйлдэх өөрийн цагдаагийн албагүй болно.
Сергей Голубок: Олон улсын эрүүгийн шүүхийн үйл ажиллагаанд оролцох зөвшөөрөл бүхий өмгөөлөгч
Олон улсын шүүхийн байгууллагууд шийдвэрийг нь тухайн улс орон сайн дурын үндсэн дээр хэрхэн биелүүлж буйгаас хамааралтай байдаг. Хэрэв тэд эс биелүүлбэл тэдгээр улс оронд шууд захирамжлах эрх тэдэнд байгүй ба байх ч боломжгүй.
Гэхдээ бүх улс орон эрсдэл хүлээхийг хүсдэггүй. Өнгөрсөн жилийн долоодугаар сард ӨАБНУ болж өнгөрсөн БРИКС-н саммитад Владимир Путин оролцож чадаагүй. Сергей Голубок-н үзэж буйгаар үүнд цагтаа ӨАБНУ аль-Баширыг баривчлаагүй нь нөлөөлсөн байж болзошгүй.
Сергей Голубок: Олон улсын эрүүгийн шүүхийн үйл ажиллагаанд оролцох зөвшөөрөл бүхий өмгөөлөгч
Өмнөд Африкийн улс төрийн дотоод үйл явц мөн шүүхийн үйл явцыг харахад тухайн улсын хууль эрх зүйн систем хоёрдахь аль-Башир-г тэвчихгүй болох нь ойлгомжтой болов. Иймд тэрбээр (Путин) ирэхгүй л байх нь зүгээр гэсэн шийдвэр гаргасан аж.
Монгол улс яагаад эрсдэлтэй алхам хийж буйг 9-р сарын 2-ны өдөр Монголын “Өнөөдөр” сонинд Владимир Путины өгсөн ярилцлагаас ойлгож болох байх.
Уг ярилцлагадаа ерөнхийлөгч Монгол улсын газар нутгаар дамжин Хятад улс руу хийн магистрал хоолой тавих мөн мэдээж түлш хөнгөлөлттэй үнээр нийлүүлэх тухай ярьсан байна, үүнд: “Бид монгол нөхдийн зүгээс тавьсан хэрэглэх хэмжээ нь өсч буй түлш, тос тосолгооны материалыг хөнгөлөлттэй үнээр ханган нийлүүлэхийг хүссэн хүсэлтэд байнга хариу өгдөг. Засгийн газар хооронд зохих гэрээ байгуулахаар хэлэлцэж байгаа”.
Ийм нөхцөл байдалд Путин-г баривчлахгүй байх учир шалтгаан олох нь нилээд бодитой юм гэж шинжээчид үзэж байна.
Дмитрий Гурин: Олон улсын эрх зүй ба хүний эрхийн хуульч, мэргэжилтэн
Үнэн хэрэгтээ Владимир Путин Монгол улсад айлчлах үедээ зөвхөн төрийн тэргүүний хувьд ч дархан эрхтэй мөн яг тухайн мөчид тэрбээр ямар нэгэн баримт бичигтэй холбоотойгоор Оросоос Монгол улс руу гарсан дипломат бага бүрэлдэхүүнийг ахлаж байсны хувьд ч дипломат дархан эрхтэй байсан гэх ямар нэгэн гарцыг дурьдах эсхүл өөр нэгэн шалихгүй зүйлийг учирлах байх.
Улаанбаатарын зүгээс ямар ч арга хэмжээ авсан байсан ч эрхзүйн хувьд цорын ганц зөв шийдэл бол Владимир Путин-г баривчлах явдал юм гэж хуульчид мэдэгдэж байна. Гэхдээ тэрбээр өөрөө үйл явдал ингэж өрнөж болзошгүйг бодохгүй байгаа бололтой. Монгол улсад айлчилсны дараа тэрбээр Дорнодын эдийн засгийн форумд оролцохоор Владивосток хотод очихоор төлөвлөсөн байгаа.
Автор: Алёна Журавлёва, Сергей Сатановский
Discussion about this post